23 mar 2021 #zaplatanie kół

“Setne powinno być już niezłe” - sztuka budowania kół rowerowych

Mówi się, że podczas nauki budowania kół rowerowych pierwsze sto prób trzeba spisać na straty. To lekka przesada, niemniej jednak faktycznie umiejętność ta jest perłą w koronie każdego mechanika rowerowego. W tym artykule przybliżymy Ci, jak ten proces wygląda w Baribal Bike

Po co w ogóle budować koła?

Na rynku jest mnóstwo fabrycznie złożonych kół - czy ich zakup nie jest prostszy i (zazwyczaj) tańszy? Oczywiście! Ale nie znaczy to, że jest to rozwiązanie lepsze. Tzw. koła systemowe są trochę jak seryjnie produkowane rowery - jako całość działają dobrze, ale świadomy rowerzysta z czasem znajdzie w nich wprowadzone przez producenta oszczędności czy po prostu elementy, które nie najlepiej pasują do jego potrzeb.

Składanie kół na zamówienie ma szereg zalet:

dowolność doboru każdego elementu do własnych preferencji - np. połączenia piast z najwyższej półki z tanimi obręczami (których nie będzie szkoda katować w skalistym terenie), zastosowania mocniejszych szprych (pod kątem wyższej wagi użytkownika) lub mieszania standardów (np. rozmiarów osi przedniego i tylnego koła);
możliwość wyboru i mieszania produktów ulubionych producentów;
większe możliwości kształtowania sztywności/elastyczności koła poprzez rodzaj zaplotu, typ szprych i ich naprężenie;
możliwość taniego i szybkiego serwisu / wymiany części (np. szprychy, która pękła pierwszego dnia wakacji w Alpach - znamy to uczucie!).

Poza tym świat byłby nudny, gdyby wszyscy jeździli na takich samych kołach ;)

Jak wygląda budowanie kół na zamówienie?

1. Przygotowanie

Budowanie kół rozpoczyna się już na etapie wyboru elementów składowych:

dobór piasty - często preferencja konkretnego modelu jest pierwszym bodźcem do składania kół; z naszej strony polecamy klasykę: DT Swiss (zwłaszcza ze sprzęgłem Ratchet), HOPE, Industry Nine i Chris King;
dobór obręczy - na ten temat przygotowaliśmy oddzielny poradnik;
dobór szprych - zarówno długości wyliczonej dla danej piasty i obręczy, jak i grubości czy profilu (szprychy cieniowane, aero) - oddzielnie od strony napędu i tarczy dla przedniego i tylnego koła. Nasze koła standardowo zaplatamy z użyciem niezawodnych nypli DT Swiss i Sapim.

2. Zaplot i centrowanie

Wstępny montaż koła polega na połączeniu wszystkich elementów zgodnie z wybranym zaplotem. Standardowo koła zaplatamy na 3 krzyże, ale nic nie stoi na przeszkodzie, żeby na życzenie klienta zapleść koła na 2 lub 4 krzyże, czy na tzw. “słoneczko”. Oczywiście pamiętając przy tym o świętej zasadzie mechaników rowerowych: napisy na piaście muszą być widoczne przez otwór na wentyl ;)

Po zaplocie przechodzimy do centrowania - wstępnego dokręcenia szprych w taki sposób, aby wyeliminować bicie obręczy góra-dół i na boki, jednocześnie zachowując centralne położenie obręczy względem środka piasty (chyba że rama wymaga nietypowego przesunięcia/offsetu). W procesie tym wykorzystujemy profesjonalną centrownicę warsztatową Park Tool i narzędzia tej samej marki.

3. Naprężanie szprych

Złożenie prostego koła jest dość łatwe - cała tajemnica budowania kół polega na odpowiednim naprężeniu szprych. “Odpowiednim”, czyli z właściwą (uwaga: nie “maksymalną”!) siłą, równomiernie rozłożoną po obu stronach koła.

Pomaga nam w tym tensometr elektroniczny Wheel Fanatyk w połączeniu z aplikacją do wizualizacji naprężenia - ułatwia ona zlokalizowanie słabych punktów z uwzględnieniem rozkładu naprężenia pomiędzy poszczególnymi szprychami oraz odchylenia między lewą i prawą stroną koła.

Jednak nawet najlepsze narzędzie pomiarowe dostarcza tylko informacji, którą mechanik musi wykorzystać w oparciu o swoją wiedzę i doświadczenie - idealne naprężenie szprych nie istnieje! Jest ono zależne od przeznaczenia i parametrów zastosowanych komponentów, stylu jazdy, a także masy i preferencji rowerzysty.

Drugą kwestią są przyjęte tolerancje - osiągnięcie zerowych odchyleń nie jest możliwe, ale w Baribal Bike zawsze naprężamy koła według zawężonych tolerancji, nawet jeśli czasem wydłuża to cały proces o kilka godzin. Dbałość o takie detale i indywidualne traktowanie każdego koła w naszym odczuciu jest nieodłącznym elementem ręcznego budowania kół na zamówienie.

udostępnij